Maatwerk jeugd

Financiële toelichting
Naast de loon- en prijsstijging 2025 en de vastgestelde begrotingswijzigingen lichten wij bijgaande financiële verschillen op dit thema toe.

• Verhoging Begroting GRJR 2025

• In april 2024 heeft het AB GRJR de Ontwerpbegroting GRJR 2025 vastgesteld. Deze is verwerkt in de PPN 2025 Nissewaard. Daarna zijn de definitieve indexpercentages 2025 voor de zorg bekend geworden, deze zijn hoger dan de voorlopige indexpercentages zoals verwerkt in de Ontwerpbegroting GRJR 2025. De definitieve indexpercentages zijn verwerkt in de Begroting GRJR 2025/meerjarenraming, dit geeft een structureel nadeel.
• Zie tabel 1 wat de Begroting GRJR 2025/meerjarenraming 2026–2028 en de Regionale Bestuursopdracht Kostenbeheersing (RBOK) voor Nissewaard betekenen en welk aanvullend nadeel in de Begroting Nissewaard 2025/meerjarenraming is verwerkt.   

Tabel 1: Lasten specialistische jeugdhulp (in Euro’s)   

* In de Begroting GRJR 2025 is het procentuele aandeel Nissewaard voor het jaar 2025 8,04%. In de meerjarenraming GRJR 2026 – 2028 zijn uitsluitend de totalen op GRJR-niveau opgenomen. Hierom is voor de jaren 2026 - 2028 het procentuele aandeel ad 8,04% doorgetrokken op de geraamde inleg voor Nissewaard.

Aanpassing Begroting GRJR om te voldoen aan BBV

• In de Begroting GRJR 2025 is een aanpassing gedaan om te voldoen aan het Besluit Begroten en Verantwoorden (BBV). Volgens de richtlijnen van het BBV moeten gemeenten de zorgkosten voortvloeiend uit eigen besluiten zelf begroten en verantwoorden. Dit betekent dat de begroting van de GRJR is gesplitst in:
  1. Lasten die zijn gerelateerd aan zaken waarover de GRJR besluit:
     • Dit zijn subsidieverleningen door de GRJR en uitvoeringskosten van de GRJR;
     • Hiervoor stelt het GRJR-bestuur in de begroting de budgetten vast;
     • De deelnemende gemeenten leggen hiervoor een deelnemersbijdrage in.
  2. Lasten die direct zijn gerelateerd aan een gemeentelijk besluit:
     • Dit zijn zorgkosten voor de opdrachten A t/m E (waaronder verblijfszorg en ambulante zorg), Buitenregionale plaatsingen en Landelijke inkoop;
     • Deze kosten vloeien voort uit gemeentelijke beschikkingen c.q. toewijzingen van jeugdhulp. Gemeenten bestellen daarmee leveringen van regionaal en landelijk gecontracteerde jeugdhulp;
     • De deelnemende gemeenten stellen in hun eigen begroting hun budgetten vast. Hiervoor geeft het GRJR-bestuur in de begrotingsstukken een raming af;
     • De GRJR betaalt de aanbieders en rekent de contracten jaarlijks af op basis van productieverantwoordingen;
     • De deelnemende gemeenten leggen hiervoor een voorschot gemeentelijke zorgkosten in.
• Dit betekent dat het AB GRJR in september 2024 met de Begroting GRJR 2025 de budgetten voor de subsidieverlening aan zorgpartners en de uitvoeringskosten GRJR vaststelt (betreft A). Daarnaast stelt het AB GRJR in september 2024 de raming voor gemeentelijke zorgkosten specialistische jeugdhulp 2025 vast (betreft B). Gemeenten verantwoorden deze kosten zelf in de eigen jaarrekening. Dit maakt dat de inleg per gemeente voor specialistische jeugdhulp voortaan bestaat uit (zie tabel 2 voor Nissewaard):
  1. Een deelnemersbijdrage (betreft A)
  2. Een voorschot gemeentelijke zorgkosten (betreft B).

Tabel 2: Inleg Nissewaard Begroting GRJR 2025

Taakstellingen

In het thema Maatwerk Jeugd zijn de volgende taakstellingen opgenomen (zie tabel 3).

Tabel 3:

Hieronder worden de taakstellingen in het thema maatwerk Jeugd toegelicht.

1. Taakstelling GRJR jeugd en lokale jeugdhulp

De inschatting is dat € 500.000 van deze taakstelling m.i.v. 2025 kan worden gerealiseerd. Het overige deel wordt naar verwachting gerealiseerd in 2026 en verder. Om deze taakstelling te behalen zal ingezet worden op de huisartsenroute, indicaties wettelijke verwijzers controleren, geen automatische herindicaties op eerste verwijzing etc. Dit is onderdeel van het plan van aanpak Taskforce Jeugd. Aanvullend en samenhangend hiermee zijn de taakstellingen RBOK en Lagere lasten Jeugdhulp vanaf 2026 in de meerjarenraming opgenomen. Het open einde karakter van de jeugdhulp en de diverse wettelijke verplichten maken het een uitdaging om deze taakstelling te realiseren.

2. Taakstelling RBOK

De doorgaande kostenontwikkeling van de specialistische jeugdhulp leidt tot onhoudbaar grote druk op de gemeentefinanciën. In dit kader is in GRJR-verband de Regionale Bestuursopdracht Kostenbeheersing (RBOK) opgesteld. De RBOK betreft een pakket aan maatregelen dat zich met name richt op verscherpte toepassing van bestaande kaders en contractafspraken met de zorgaanbieders om daarmee onnodig dure of doorlopende inzet van jeugdhulp te beperken. De RBOK is in februari 2024 door het AB-GRJR vastgesteld. De financiële ambitie van de RBOK is een cumulatieve besparing op GRJR-niveau van ruim € 78 miljoen over 2024 t/m 2028.

3. Subsidie Lokale preventie Jeugd

Dit betreft een taakstelling op het budget Lokale preventie Jeugd van 50%. Deze 50% is de maximale bezuinigingsmogelijkheid om niet in de knel te komen met wettelijke taken. Over de exacte invulling zal nog nader worden geadviseerd. Met deze bezuiniging zal voor de inwoner merkbaar gesneden worden in het voorzieningenpakket en zal dus minder preventief aanbod en aanbod ter versterking van de samenleving beschikbaar zijn. Om meer dan 5% bezuiniging mogelijk te maken, heeft het college voor 1 juni 2024 aan de organisaties, die vallen onder de desbetreffende subsidieregeling, een beschikking gestuurd met de aankondiging dat de subsidies worden afgebouwd en dat de subsidie voor 2025 niet wordt geïndexeerd.

4. Subsidies diversen Sociaal Domein

Deze taakstelling heeft betrekking op het beperken van te verstrekken subsidies. Het college heeft in dit verband besloten de subsidies voor 2025 niet te indexeren. De verwachting is dat vanaf 2025 een taakstelling van € 42.133 op Jeugdhulp kan worden gerealiseerd. Dit is aanvullend op de taakstelling Subsidie Lokale preventie Jeugd. Hierover zal nog nader worden geadviseerd.

5. Daginvulling Jeugd

Dit betreft jeugdhulp ter vervanging van reguliere dagactiviteiten van kinderen, zoals peuterspeelzaal en onderwijs. Er loopt al een onderzoek om scholen meer verantwoordelijkheid te laten nemen, door vaker kinderen toch toe te laten tot onderwijs. Ook moet onderzoek gedaan worden naar het gemiddeld/maximaal aantal dagdelen dat geïndiceerd kan worden. Daarnaast wordt naar de budgetstructuur binnen jeugd nog gekeken, omdat deze duidelijker kan, waardoor betere monitoring mogelijk is. Hiermee worden de randen van de wet opgezocht. Deze taakstelling maakt onderdeel uit van het plan van aanpak Taskforce Jeugd.

6. Vervoer daginvulling jeugdhulp

Deze taakstelling is een gevolg van de taakstelling Daginvulling Jeugd. Door gemiddeld minder dagdelen per kind te indiceren, hoeft er gemiddeld minder vervoer (minder ritten) te worden ingezet. Ook wordt overeenkomstig het leerlingenvervoer een kilometerdrempel ingezet. Deze taakstelling maakt onderdeel uit van het plan van aanpak Taskforce Jeugd.

7. Taakstelling Aanpak 10 duurste gezinnen

Oorspronkelijk was in dit kader een taakstelling opgenomen inzake de invoering van de Wet aanpak meervoudige problematiek sociaal domein (Wams). De beoogde invoering van de Wams was juli 2024 maar deze wet is voorlopig uitgesteld. Vooralsnog wordt gestart met de aanpak van 10 complexe/dure casussen jeugdhulp. Aanvullend is in de PPN 2025 een bezuiniging vanaf 2026 opgenomen voor nog eens 10 complexe/dure casussen jeugdhulp. Het maakt onderdeel uit van het plan van aanpak Taskforce Jeugd.

8. Maatwerkvoorzieningen Jeugd

Hier loopt momenteel een onderzoek naar. Het is onzeker of er kosten bespaard kunnen worden, want de kosten voor maatwerk zijn niet altijd duurder dan reguliere voorzieningen via Open House. Het betreft een samenvoeging van besparingsmogelijkheden op de budgetten Jeugd met beperking en Maatwerkarrangementen jeugd. Dit maakt onderdeel uit van het plan van aanpak Taskforce Jeugd.

9. Taakstelling Minder zware jeugdhulp met verblijf

In Nissewaard verblijven relatief veel jeugdigen in een instelling. Een deel hiervan is boven de 18 jaar en kan mogelijk onder andere wetgeving gaan vallen. Onderzocht wordt of voor deze jeugdigen wel passende maar minder vergaande jeugdhulp mogelijk is waardoor er geen verblijf meer nodig is. In dit kader is inspanning nodig om 18-plussers goede vervolgondersteuning te bieden. Dit kan ook betekenen dat een 18-plusser gebruik kan gaan maken van Beschermd of Begeleid Wonen wat wordt gedekt uit centrumgemeentemiddelen. Het betreft een taakstelling van € 50.000 in 2025 en € 100.000 vanaf 2026.

10. Taakstelling Zorgcontinuïteit Kinderdagcentrum (KDC)

De KDC-jeugdhulp was voorheen lokaal ingekocht via de Open House. Per 1 juli 2023 is dit overgegaan naar Daginvulling Jeugd, een gezamenlijke inkoop met de gemeente Voorne aan Zee. Het aantal ingekochte KDC-plekken is in de Daginvulling Jeugd te laag i.r.t. het aantal jeugdigen dat momenteel KDC-jeugdhulp heeft. Onder meer een tekort aan gespecialiseerd onderwijs bemoeilijkt in de praktijk de uitstroom uit het KDC. Dit maakt dat er relatief veel en lang KDC-zorgcontinuïteit nodig is. Hierdoor blijft een aantal jeugdigen langer o.b.v. de overeenkomst Open House zorg ontvangen. De ingekochte KDC-plekken via Daginvulling Jeugd zijn immers bezet. Bij de begroting 2024 is een nadeel KDC-zorgcontinuïteit meegenomen. O.b.v. een nieuwe prognose bleek een aanvullend nadeel van toepassing. Dit aanvullend nadeel is in de PPN 2025 verwerkt ad € 442.000 in 2024 en € 839.000 in 2025.  Eveneens is in de PPN 2025 voor de jaren 2026 en 2027, tegenover het aanvullende nadeel, een even grote taakstelling KDC-zorgcontinuïteit opgenomen ad € 514.000 in 2026 en € 47.000 in 2027. Vanuit de taskforce Jeugd lopen ontwikkelingen die hierop van invloed kunnen zijn. Er wordt onder meer ingezet op het maken van nadere afspraken met het onderwijsveld.

11. Taakstelling lagere lasten Jeugdhulp (verantwoordelijkheid rijksoverheid)

Op voorspraak van de provincie kunnen de jaarlijks aflopende arbitragegelden (hervormingsagenda    jeugd) in de begroting worden geraamd waarbij een deel als lagere lasten opgenomen dient te worden. In de meerjarenraming 2026 t/m 2028 moeten gemeenten, op voorspraak van de provincie, rekening houden met de voorgenomen besparingen voor Jeugdhulp en een lagere raming van de lasten opnemen. In het coalitieakkoord Rutte IV stond dat “de rijksoverheid in aanvulling op de hervormingsagenda Jeugdhulp extra beleidsmaatregelen in de Jeugdzorg gaat nemen". Voor Nissewaard gaat het om € 2,4 miljoen lagere lasten in 2026 en om € 2,5 miljoen vanaf 2027. De rijksoverheid is verantwoordelijk voor het realiseren van deze taakstelling.

• Overige Financiële toelichtingen

Team Jeugd/Budget JOT
De toegang tot het Sociaal Domein is opnieuw ingericht. De indicatiestelling en regievoering Jeugd worden niet langer binnen het Jeugdondersteuningsteam (JOT) uitgevoerd maar door de gemeente Nissewaard zelf. Dit geeft van 2024 naar 2025 en verder een verschuiving van het budget JOT (bekostigd via subsidie) naar personele lasten in  het team Jeugd van de gemeente. In verband met deze overgang is vanuit het JOT-budget 2023 een incidenteel bedrag ad € 270.000 overgeheveld naar Team Jeugd 2024. Deze middelen zijn nodig voor de opbouw en ontwikkeling van het team jeugd, er wordt toegewerkt naar een volledig gemeentelijk team jeugd per 1 januari 2025.

Behandeling Jeugd
Het budget behandeling Jeugd (onderdeel van de Open House) is in 2024 en 2025 incidenteel hoger dan vanaf 2026. Het aantal ingekochte KDC-plekken is in de Daginvulling Jeugd te laag i.r.t. het aantal jeugdigen dat momenteel KDC-jeugdhulp heeft. Daarnaast wordt de uitstroom uit het KDC bemoeilijkt door onder meer een tekort aan gespecialiseerd onderwijs. Dit maakt dat er relatief veel en lang KDC-zorgcontinuïteit nodig is. Hierdoor blijft een aantal jeugdigen langer o.b.v. de overeenkomst Open House zorg ontvangen. Vanwege de begrote KDC-zorgcontinuiteit is het budget behandeling Jeugd in 2024 en 2025 incidenteel hoger dan vanaf 2026.  

Daginvulling Jeugd
Het budget daginvulling Jeugd is in 2024 en 2025 t.o.v. 2026 en verder incidenteel verlaagd met (een deel van) de transformatiemiddelen binnen dit budget.

Taakstelling lagere lasten Jeugd opgeschoven
In het coalitieakkoord Rutte IV stond “dat de rijksoverheid in aanvulling op de hervormingsagenda Jeugdhulp extra beleidsmaatregelen in de Jeugdhulp gaat nemen". In dit kader staat de taakstelling ‘Lagere lasten Jeugdhulp’ in de begroting. De rijksoverheid is verantwoordelijk voor het realiseren van deze taakstelling. Aangezien de rijksoverheid de extra beleidsmaatregelen nog niet heeft gerealiseerd, is deze taakstelling voor het jaar 2025 vervallen (€ 2,4 miljoen in 2025). De rijksoverheid heeft dit voor het jaar 2025 gecompenseerd door incidenteel extra middelen aan de algemene uitkering van het gemeentefonds toe te voegen. Deze taakstelling blijft wel staan voor de jaren vanaf 2026. Voor Nissewaard is hiervoor in 2026 een taakstelling van € 2,4 miljoen in de begroting opgenomen en van € 2,5 miljoen vanaf 2027.